AB Sınırda Karbon Düzenlemesi’ne (CBAM veya SKD) dair yönetmelik önerisi, 14 Temmuz 2021 tarihinde yayınlandı!
Demir-Çelik, aluminyum, gübre, çimento ve elektrik sektörlerinde faaliyet gösteren ihracatçılarımızı yakından ilgilendiren yönetmelik önerisi 14 Temmuz 2021 tarihinde yayınlandı! CBAM, kabul edildiği takdirde, AB’den daha düşük çevre standartlarına sahip ülkelerden çelik, çimento ve gübre gibi karbon yoğun sektörlerde ithalata bir vergi uygulayacak.
CBAM, 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girecek ve 2023-2026 yılları arasında bir geçiş dönemi geçerli olacak. Bu geçiş aşamasında, ithalatçılar CBAM sertifikaları satın almak zorunda kalmayacak ancak ithal edilen mallardaki gerçek gömülü emisyonları üç ayda bir raporlamak, doğrudan ve dolaylı emisyonların yanı sıra yurtdışında ödenen herhangi bir karbon fiyatını detaylandırmak zorunda kalacaklar.
Yayınlanan yönetmelik önerisinin özetine buradan ulaşabilirsiniz.
CBAM’ın, AB ETS kapsamında AB yerli sanayisine uygulanan ücretlere karşılık gelen ithalata bir ücret uygulamayı amaçlamakta. AB Emisyon Ticaret Sistemi (AB ETS), yüksek karbon yayan sektörlerdeki (örneğin çelik, çimento, elektrik üretimi) üreticilerin emisyonlarını karşılamak için yıllık olarak bir dizi ödeneği teslim etmeleri yükümlülüğünü de beraberinde gerektirmekte. Sistem, zamanla kullanılabilir izin sayısının azalması temelinde çalışmakta. Piyasaya sunulan karbon emisyon kredisi (izin) sayısının azalması ile daha çok ihracatçının sıfır karbon ile üretim yapması hedeflenmekte.
Karbon Kaçağı Nedir?
Karbon kaçağı, sıkı iklim politikası olan bir ülkenin emisyon azaltımı sonucu, başka bir ülkede emisyon artışının meydana gelmesi olarak tanımlanabilir.
Karbon kaçağı iki şekilde meydana gelmektedir:
- Üretimin Kayması: Üretim tesislerinin iklim politikası olmayan ülkelere kayması
- İthalatın artması: Pazarda iklim politikası olmayan ülkelerden gelen ürünlerin payının artması
AB ETS pazarı, emisyonları azaltan üreticilerin (örneğin, yeni teknolojilere yatırım yaparak) ihtiyaç duydukları izinleri satmalarını ve şirketlerin ek izinler satın almasını sağlamakta. “Karbon kaçağı” riski altındaki sektörlerde, AB endüstrilerinin uyum sağlamasına yardımcı olmak için üretimin AB dışında, daha az katı iklim hedeflerine sahip ülkelere kayma riski bulunmakta.
CBAM önerisi, özellikle karbon kaçağı riskini ele almayı amaçlayan bir önlem. Komisyon yaptığı basın açıklamasında “(…) karbon sızıntısı emisyonları Avrupa dışına kaydırabilir ve bu nedenle AB ve küresel iklim çabalarını ciddi şekilde baltalayabilir.” İfadesine yer vermişti. Komisyon ayrıca, CBAM ile amaçlananın yurtdışında daha temiz üretim süreçlerini teşvik etmek ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) uyumluluğunu sağlamak olduğunu vurgulamakta. Yönetmelik önerisine göre CBAM kapsamındaki sektörlerde, AB ETS kapsamında ücretsiz izin tahsisi, 2026’dan itibaren on yıllık bir süre boyunca kademeli olarak kaldırılacak.
Yönetmeliğe ilişkin diğer detaylar şu şekilde;
- Çimento, demir-çelik, alüminyum, gübre ve elektrik sektörleri uygulamada öncelikli sektörlerden.
- CBAM sadece üretim sürecinde serbest bırakılan doğrudan emisyonlar için geçerli olacak. Teklif, ürünlerin üretimi için gereken elektrik kullanımında açığa çıkan emisyonlar gibi dolaylı emisyonları kapsamayacak.
- CBAM, kapsanan sektörlerden malzemeler kullanılarak üretim yapılan “downstream” ya da “ikincil, üçüncül vb” ürünleri için de geçerli olmayacak.
- Öneri, Birleşik Krallık dahil olmak üzere AB üyesi olmayan tüm ülkelerden (Kuzey İrlanda hariç) yapılan ithalat için geçerli olacak. Mekanizmadan sadece İzlanda, Lihtenştayn, Norveç ve İsviçre muaf olacak. İsviçre ETS’sinin AB ETS ile bağlantısı bulunduğundan ülke CBAM’den muaf tutulacak. İngiltere ileride kendi ETS’sini, AB ETS’sine bağlamaya karar verirse, muaf olabilecek.
- Uygulamada, yalnızca üye devletlerde belirlenmiş bir otorite tarafından akredite edilmiş ithalatçılar CBAM kapsamındaki ürünleri ithal edebilecek. Akredite ithalatçıların, ithalatlarının emisyonlarını karşılamak için yıllık olarak yeterli CBAM sertifikaları satın almaları gerekmekte. CBAM sertifikalarının fiyatı ise her üye devlet tarafından AB ETS kapsamında açık artırmaya sunulan karbon izinlerinin haftalık ortalama bir fiyat oluşturulması üzerinden belirlenecek. CBAM sertifikaları, yetkili makam tarafından her bir Üye Devlet için ayrı satılacak.
Yönetmelik Önerisine ulaşmak için TIKLAYINIZ!
Yönetmelik Önerisine dair Komisyon tarafından yayınlanan soru-cevap yayınına ulaşmak için TIKLAYINIZ!
