Avrupa Komisyonu Döngüsel Ekonomi Finans Uzman Grubu tarafından 2019 yılında döngüsel ekonomiye geçişi hızlandırmak için bir rapor yayınlandı.

Avrupa Komisyonu Döngüsel Ekonomi Finans Uzman Grubu[1] tarafından 2019 yılında döngüsel ekonomiye geçişi hızlandırmak için bir rapor[2] yayınlandı. Bu raporda döngüsel ekonomiye geçişte finansmana ulaşmaya yardımcı olmak için tavsiyeler ve bu geçiş dönemindeki zorluklar yer almaktadır. Finansman seviyesini arttırmak için döngüsel ekonomiye dair ortak bir tanım algısının oluşturulması gerektiği bu zorluklardan biridir.

Raporun yayınlanmasının ardından döngüsel geçişin hızlandırılması adına uzman grup tarafından özel bir görev taslağı oluşturuldu. Bu taslak ile;

Dairesel ekonomiye önemli ölçüde katkıda bulunacak farklı faaliyet kategorilerini tanımlayan sektör-bağımsız kategorizasyon sistemi belirlenmesi,

Her bir tanımlanmış kategori altındaki faaliyetlerin karşılayacağı bir dizi minimum kriterin belirlenmesi,

Her döngüsel ekonomi kategorisi için tipik yatırımların/projelerin gösterge niteliğinde bir listesini içeren metodolojik rehberin belirlenmesi hedeflenmektedir.

Şekil 1: Belirlenen İş Modeli Kategorileri

Çalışmanın Amaçları

• AB çapında sürdürülebilir bir ekonomi sınıflandırması geliştirerek Sürdürülebilir Finans Platformu'nun[3] gelecekteki çalışmalarına katkıda bulunmak,
• Döngüsel ekonomi hedefine önemli ölçüde katkıda bulunan faaliyetleri belirlerken ilgili teknik tarama kriterlerini geliştirerek çalışmayı bir girdi olarak değerlendirmek,
• Döngüsel ekonomi faaliyetlerini ve projelerini geliştirirken bunlara yatırım yapmak için rehberlik sağlamak,
• Kamu yetkililerinin, işletmelerin yanı sıra finans kurumları ve yatırımcıların döngüsel ekonomiye hangi faaliyetlerin / projelerin katkıda bulunduğunu daha iyi anlamalarına yardımcı olmaktır. Bu tür faaliyetlerin / projelerin geliştirilmesi ve finansmanı teşvik etmek için özel çabalarını destekleyeceği belirtilmektedir. (örneğin, pazar fırsatlarını belirlemek, stratejiler ve proje hatları geliştirmek, mali destek planlarını ve mali ürünleri yapılandırmak)
• Döngüsel ekonomi etkilerini tanımlamak veya döngüsel ekonomi modellerinden gelen riskleri azaltmak olarak belirtilmektedir.

Önerilen kategorizasyon modeli ise 4 bölüm ve 14 alt başlıkta toplandı. Bu başlıklar;

• Döngüsel Tasarım ve Üretim modelleri
• Döngüsel Kullanım Modelleri
• Döngüsel Değer Geri Kazanım Modelleri
• Döngüsel Destek Modeli şeklindedir.

Bu modellerin ortak yönünündöngüsel ekonomi içerisinde geçerli olan 9R (Refuse, Rethink, Reduce,  Re-use, Repair, Refurbish, Remanufacture, Repurpose, Recycle) olarak tanımlanmış strateji ve prensipleri barındırmakta olduğu görülmektedir. Bu tanımlar döngüsel ekonominin bir parçası olarak genellikle atık ve artıklardan enerji üretimini tanımlamak olduğu vurgulanmıştır. Bu üretimin, döngüsel ekonominin gerekliliklerini de içererek kaynak verimliliğin arttırılmasına dayanmakta olduğunun altı çizildi.

Bu kriterler kapsamında, sınıflandırma sistemi, döngüsel ekonomiye önemli katkılarını göstermek için kaynak verimliliği kazanımlarının ve faaliyetlerin etkilerinin yaşam döngüsü temelinde değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Özellikle sınırlı mali kapasite ve kaynaklarla mücadele eden start-up ve KOBİ'ler için yaşam döngüsü bazlı etki değerlendirmeleri gerçekleştirmenin zorluklarının anlaşılması ve bunlarla mücadele edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle AB, Ulusal ve yerel düzeyde politika yapıcıları, finansal kurumlar ve bilgi kuruluşları ile işbirliği içinde finansal, danışmanlık, metodolojik destek  döngüsel ürünler, teknolojiler ve iş modelleri üzerinde yaşam döngüsü temelli etki değerlendirmeleri gerçekleştirmek gerekmektedir.